Türk oyuncuların filmografisine baktığımızda onlarca dizi adı görüyoruz ama bunların pek azı bir seri olmayı başarmış projeler aslında. Yapım şirketlerinin bir hızla başladıkları işler nasıl ilerleyeceği hesaba katılmadan, izleyici ne istiyor test edilmeden yayına sokuldukları için uzun soluklu olamıyor maalesef. Her sezon pek çok dizi başlayıp, başlama hızıyla da bitiyor. Amerika bunun önünü alabilmek için pilot bölüm denen bir sistem kullanıyordu eskiden. Başarısız işlere imza atmaktansa pilot, yani deneme adıyla bir bölüm yayınlayıp izleyicinin nabzını yokluyordu. Bu hem yapımcının kanala projesini satabilmesi için gerekliydi hem de yayın kuruluşunun önünü görebilmesi için.
Amerikan dizilerini izlerken ilk bölüme pilot episode adı verildiğini görürsünüz. Dizinin ne vadetttiğini anlatan, karakterlerin tanıtıldığı bölüm olur genelde pilot bölümler ve projenin izleyiciden ne tepki alacağını ölçmek için yayınlanır. Bu aynı zamanda yayın kuruluşu ve yapım şirketi için projenin ne kadara mal olacağını hesaplamak adına da gereklidir. Böylelikle pilot bölümün reyting sonuçlarına bakılarak işin kâr oranı hesaplanabilir. Amerikan televizyonları için çekilen tüm pilotların sadece dörtte birinden biraz fazlasının dizi aşamasına geçtiği tahmin ediliyor.
Çekilip, yayın kuruluşundan onay alamayan, izleyici karşısına hiç çıkmayan pek çok pilot bölüm de var tabii. İnanılmaz değerli bir arşiv yani. Şimdi olsa bu rolü kabul eder miydi dediğimiz starların yayınlanmamış oyunculuk performansları belki de... Dizi satılsa bile yola her zaman pilot bölüm oyuncularıyla devam edilmiyor, hatta dizinin adı bile değişebiliyordu. 90'lı yılların ortalarından bu yana, televizyon yapımcıları ve yayın kuruluşları, tam uzunlukta pilot bölümler yerine "demo" adı verilen daha kısa bölümleri kullanmaya başladı. Amerikan dizileri ile Türk dizilerinin sürelerini karşılaştıracak olursak mevcut sistemde bizim demo dediğimiz şey onlar için yine pilot bölüm ile aynı süre olacaktır.
Kızım Osman
Önceden Türk Televizyonlarında da pilot bölüm sistemi uygulanmaktaydı. 90'lı yıllarda ''Bir bölüm yayınlandı bir daha görmedik dediğimiz'' işler olurdu. Şu anda başarısızlıkla yaftaladığımız dizilerin aksine pilot bölümle izleyiciden geçer not alamadı denerek yayın hayatına devam etmesine izin verilmezdi. Benim hatırladığım bir kaç dizi var pilot bölümü beklenen reaksiyonu alamadığı için tek bölümle kalan. İlk aklıma gelen Kızın Osman. Ki artık başrolündeki isim oyunculuğa devam bile etmiyor. Çılgın Bediş'in Banu'su Sonay Aydın'ın üzerine kurulan dizinin tanıtımları günlerce KanalD ekranlarında dönmüştü. Erkek gibi yetiştirilmiş adı bile Osman olan bir kız, babası rolünde Rasim Öztekin ve onun patronu Suna Keskin etrafında cereyan edecek olayların hikayesiydi ancak devamını hiç izleyemedik.
Kuzgunun Türküsü
Aklıma gelen bir diğer projeyse Kuzgun. Pınar Eliçe ve Salih Güney'in başrollerini paylaştığı dizi de sadece pilot bölüm olarak kaldı. Eliçe'nin hem şarkıcılık hem de oyunculuk yaptığı yıllardı. Hatta dizinin jeneriğinde söylediği kuzgunun türküsünü hayal meyal hatırlıyorum. ''Kuzgunun türküsü, zalimin öyküsü....'' Günlerce Star TV ekranlarında tanıtımları dönen dizinin pilot bölümü beklenen ilgiyi görmeyince devam etmeme kararı alınmıştı. Şarkıcı olarak gittiği kasabanın ileri gelenlerinden birinin evine çocuklarını bırakıp gitmesiyle son buluyordu ilk bölüm. Kuzgun kuşlarının da yavrularını başka yuvalara terk edip gittikleri bilgisi kaldı benim hafızamda diziden. Devam etseydi Eliçe ve Güney'in aşk ilişkisine yoğunlaşacaktı muhtemelen ama devamı gelemedi. Bunlar aklıma gelen ilk iki iş. Başarısız olmaktansa test edip devam etmeme kararı alan pek çok diziden sadece ikisi...