Parasını alamayan oyuncu sete çıkmalı mı?
Bu hafta, oyuncuların sıkça karşılaştığı ve mağduriyetine neden olan bir husus üzerine yazmak istedim.
Bir dizi icra edilirken, oyuncu açısından işin sanatsal boyutunun kıymeti hayati olmakla beraber, ticari bir tarafının da olduğu bilinmektedir, bilinmelidir! Oyuncu setteki emeğinin ekonomik karşılığını alabildiği sürece sanatını icra eder/edebilir.
Birçok yapımcının bahsi geçen hususa hassasiyetine bizzat şahidim. Oturduğu evini satıp oyuncunun, set emekçisinin hakkını ödeyen yapımcılar tanıdım.
Buna karşın; bazen kasten, bazen de imkansızlıklar nedeniyle oyuncu haklarının ödenmemesi medya sektörünün kanayan yaralarındandır.
Önceki yazılarımda kısmen bahsettiğim önlemlere ek olarak, “Dizi devam ederken parasını alamayan oyuncu sete çıkmalı mı? Ne Yapmalı?” sorusunu cevaplayacağım.
Dizi oyuncusu ve yapımcı arasında ancak bir sözleşme kurmak suretiyle profesyonel ilişki başlar. Toplumsal yaşantımızda her gün, marketten alışveriş yaparken de yaptığımız sözleşmelerden pek farkı olmayan bu sözleşmeler, kararlaştırılan hükümleri (maddeleri) nedeniyle tarafları bağlar. Yani her iki tarafa da borç yükleyen (her iki tarafından da edimleri, sorumluluklarının olduğu) karma sözleşmelerdir. Borçlar Kanunu bahsi geçen sorumlulukları ve tarafların sözleşmelere aykırı davranması halindeki sonuçlarını açık ve ayrıntılı şekilde düzenlemiştir.
Açıklamalar ışığında, dizi oyuncusunun tek başına bölüm ücretinin ödenmemesi oyuncuya sete çıkmama ve bir sonraki bölümde oynamama hakkı vermez. Ancak sözleşmede AÇIKÇA kararlaştırılan bölüm başı (kaşe) ücretinin ödenmemesi oyuncuya, belli şartlarda sözleşmeden dönme, sözleşmeyi fesh etme hakkı tanır.
Oyuncu sözleşmeyi fesih etmeyi göze aldıysa, öncelikle noter kanalı ile makul sürede sözleşmede kararlaştırılan bedelin kendisine ödenmesini, ödenmemesi halinde sözleşmeden döneceğini ve bölüm ücretine ek olarak tazminat (elde edemediği kar) da talep edeceğini ihtar etmelidir.
Yapımcının bu ihtara rağmen sözleşmeye aykırılıkları gidermemesi halinde, bu kez oyuncu sözleşmeyi fesih etme hakkını kullanıp tüm haklarını yasal yollardan talep edebilir.
Yasal haklara ulaşılmasında kolaylık olması açısından, usulüne uygun keşide edilmiş serbest meslek makbuzu, hukuka uygun düzenlenmiş sözleşme ve bahsettiğim ihtarlar hayati önem arz etmektedir.
Ek olarak; oyuncu param ödenmedi diye, ihtar çekmeden sete çıkmamazlık yaparsa, yapımcının uğrayacağı zararlardan mesuldür. Bunu da hatırlatmakta fayda görüyorum. Oyuncunun hakları olduğu gibi, yapımcının da hukuki haklarının olduğunu unutmamak gerekir.
Keyifli haftalar…
