Yapımcının korona sorumluluğu
Sanatçı/oyuncu ve Set İşçisi arkadaşlarımızdan gelen sorular doğrultusunda bu hafta set çalışanlarının Covid-19 salgınına karşı korunması ve sette bulaşması halinde 'yapımcı/kanalın' sorumluluğu hakkında okuyucularımızı bilgilendirmek isterim.
Her ne kadar kanun maddesi zikrederek sizleri sıkmak istemesem de, yasal dayanağın bilinmesi açısından, Türk Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesi, “Haksız Fiil Sorumluluğu”nu düzenlemiştir. Buna göre; “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.”
“Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür” denilmektedir.
Buradan hareketle, setlerin bayram sonrası start vereceği bu dönemde, yapımcının (işveren sıfatıyla) sanatçı/oyuncu, set işçilerinin korona ve/veya başkaca bulaşıcı hastalıklardan sorumluluğu önem arz etmektedir.
Kamuoyu tarafından bilinmese de ‘işveren’in çalıştırdığı işçilerin, can güvenliği/vücut bütünlüğü, sağlığını koruma, kollama ve her türlü önlemi alması yasal zorunluluktur. İşverenin kastı dışında ağır ya da hafif ihmali bile Türk Borçlar Kanunu kapsamında “Haksız Fiil” oluşturacak ve işverenin tazminat ve şartların oluşması halinde cezai sorumluluğunu doğuracaktır.
Yapımcı her şeyden sorumludur
Yani; yapımcı, sete start verip set esnasında herhangi bir çalışana ya da oyuncuya koronavirüs bulaşması halinde, işverenin haksız fiil sorumluluğu doğacaktır. Yargıtay yakın bir zamanda, “Domuz Gribi” salgını sırasında Ukrayna’ya yük taşıyan tır şoförünün “Domuz Gribi”ne yakalanmasını iş kazası olarak değerlendirmiş ve işvereni sorumlu tutmuştur.
Yapımcı dışında kanalın sorumluluğuna gelecek olursak. Televizyon piyasasında kanallar anahtar teslim dizi anlaşması yapıp, yapımcıdan dizinin bant halinde tüm haklarını satın almaktadırlar. Bu halde, kanalın haksız fiilden sorumluluğundan bahsedemeyiz. Kanalın sorumluluğu, sadece kendi bünyesinde İÇ YAPIMLAR vasıtası ile yaptığı dizi ve programlar açısından mümkündür.
Özetle; yapımcı işveren sıfatıyla sette çalışan tüm oyuncu ve set işçisinin çalışma esnasında başına gelecek kaza, bulaşıcı hastalık gibi durumlardan “Tazminat ve Ceza Hukuku” açısından sorumludur diyebiliriz.
Setteki kazadan yapımcının sorumlu tutulmayacağına dair muvaffakatname var bir süredir sosyal medyada yayılan...
Sosyal Medyada bu dönemde konusu geçen bu hususu da açıklığa kavuşturmak isterim.
Set çalışanlarına sette bir iş kazası olması halinde yapımcının sorumlu tutulmayacağına dair muvaffakatname imzalatmaya çalışıldığı bilinmekte. Ancak çok net bir şekilde ifade edebilirim ki; HUKUK SİSTEMİMİZ DOĞMAMIŞ HAKTAN FERAGATİ yasaklamıştır. Ayrıca işin başında bir sözleşme ile kararlaştırılsa bile, hukuken geçerliliği mümkün değildir. Gerçekten de işveren karşısında güçsüz durumda olan çalışan korkutma/baskı ile bu sözleşmeyi imzalayacağı için, doğmamış haktan feragat hukuk sistemimizde mümkün olsaydı bile bahsi geçen hüküm geçerli olmayacaktı kanaatindeyim.
Herkese iyi bayramlar dilerim…
