“Yapımcı borcunu ödemiyor, sözleşmem de yok! Ne yapmalıyım?”
Bu sözler; mutlaka dizi sektörüne, medya dünyasına bir şeyler hatırlatacaktır…
Yakın geçmişte dünya devi yabancı menşeili bir yapım şirketinin, Türkiye’deki operasyonlarını siyasi gerekçelerle durdurma, Türkiye’den çekilme kararı sonrası, hukuka aykırı şekilde iflas talebinde bulunması ve yapımcılığını üstlendiği Paramparça, Kördüğüm gibi dizilerin yurt dışı satış gelirlerini kaçırmaya çalışması Ticaret Mahkemesi tarafından reddedilerek, şirketin tüm gelir, hak ve alacaklarına tedbir konulmuştu.
Yüzlerce set işçisinin, başrol oyuncusunun, sanatçıların alacaklarını ödemeyerek mağduriyete neden olması, beraberinde taraflar arasında akdedilen sözleşmelerin hukuki boyutu, geçerliliği, hak sahiplerinin ne yapması gerektiği sorularını beraberinde getirdi.
Medya dünyasından müvekkillerimin karşılaştığı ve gelen soruları da dikkate alarak önerilerimi sıralamak isterim.
Öncelikle yapım şirketi ile imzalanan sözleşmede, tarafların imza atmaya yetkili kişiler olduğunun tespiti hayatidir. Şirketten, Ticaret Sicil Kayıtları talep edilerek kolaylıkla sonuç alınır. Bir dizi için oyunculuk sözleşmesi yapıyorsunuz, ancak şirketi temsile yetkili kişi/kişilerin kimler olduğunu bilmeden, bazen hiç bir araya gelmeden, bazen de fiziken bir araya gelinse de şirketi, yetkisiz temsilcileri ile sözleşmeler akdedilebiliyor. Bu durumda, sorun yaşanıp yasal işlem başlatıldığında gerçek imza sahiplerinin imza atmaması nedeniyle sözleşme sakat şekilde kurulmuş oluyor.
Bazen de oyuncu arkadaşlara sözleşmeler imzalatılıyor, “Yapım şirketi temsilcileri imzalayacak, size vereceğiz” diyorlar, ancak sözleşme hiç teslim edilmiyor. 3, 4 bölüm geçiyor hala imza yok… Dördüncü bölümde dizi yayından kalkıyor. Şirket zararda ve oyuncu parasını alamıyor. Bu durumda elinizde hiç sözleşmeniz yok ise serbest meslek makbuzlarının yapım şirketine tebliği ve tebliğ edildiğinin ispatı önem arz ediyor.
Usulüne uygun serbest meslek makbuzunun yapım şirketine, yine usulüne uygun tebliği halinde hukuken doğru noktaya gelebilirsiniz diyebilirim. Aslolanın yapacağınız sözleşmeyi bir hukukçu nezaretinde yapmanız gerektiğini hatırlatmak isterim. “Önleyici Hukuki Koruma” adını verdiğimiz bu husus hayati önem arz ediyor.
“Sözleşmem var ancak alacaklarımı alamıyorum/problem yaşıyorum.
Yapım şirketleri ile yaptığınız sözleşmelerde genelde güçlü taraf, işin başlangıcında yapım şirketidir ve şirketten alacaklarınıza ilişkin kıymetli evrak (Çek/Bono) talep etmeniz zordur.
Alacağınızı almadan “Mali Hak Devir Belgesini” imzalamazsanız, yapımcı diziyi televizyonda gösterime sokamaz. Bu halde önce alacağınızın ödenmesini yahut alacağı garanti etmek adına bir kıymetli evraka bağlamanız yerinde olacaktır.
Sözleşmelerde bir başka sorun ise; oyunculuk ücretinin (kaşe) net, brüt ayrımının sözleşmeye tam olarak yansıtılmasıdır. Örneğin; oyuncu bölüm başı 10 bin lira ücret ile anlaşıyorsa, dizinin çekilip tamamlanması ile oyuncunun ücrete hak kazanacağı sözleşmeye yansıtılmalı, KDV ve stopajın yapım şirketi tarafından ödeneceği kesinlikle hiçbir tartışmaya mahal vermeyecek şekilde sözleşmeye yazılmalıdır.
Not: Sorularınız için bulenthoke@hoke.av.tradresinden bana ulaşabilirsiniz. Her hafta mümkün olduğu kadar sizlere cevap vermeye çalışacağım.