Son dönemde sosyal medyada fırtına gibi esen bir “yapay zeka illüstrasyonu” akımı var. Sonuçları da oldukça başarılı. O kadar yoğun bir talep var ki sosyal medyada paylaşımlardan bıkıp önce isyan ettim, sonra ben de katıldım kervana.
Fakat bazı illüstratör, çizer arkadaşlarımın anlamsız bir tavrı beni rahatsız etti. Resmen fırça yedik.
Bir çok kişi bana kızacak eminim ama lütfen dikkatli okuyup, anlayın ve kızacaksanız öyle kızın.
Önce şunda anlaşalım. Hiçbir yapay zeka eseri benim için sanatına hakim bir çizerin yapıtlarına değer olarak yaklaşamaz. En baba yapay zekanın tüm külliyatını Jim Lee’nin tek bir karesine değişmem mesela. Bunda hem fikiriz.
Kızgınlığınızın esas sebebinin iki tık ile yapılan bir eserin sizin yıllarca heybenizde biriktirdiğiniz tecrübeniz, sanatınız ile bir tutulması olduğunun da bilincindeyiz ama lütfen bu kızgınlığı makarasına deneyip sonucu profil fotosu yapan insanlara yönlendirmeyin, anlamsız ve yersiz bir hareket bu.
Tekrar ediyorum, kimse sanatınızı küçümsemiyor, kimse yapay zeka sizden iyi onu tercih ederim demiyor. Fakat gelin biraz gerçeklerden bahsedelim; Gelişen teknoloji ile bir çok mesleğin yerinde artık yeller estiği muhakkak. Kendi alanımdan örnek verecek olursam filmle, kimyasallarla, karanlık odalarda başladığım fotoğraf önce dijitale evrildi. Şimdi de yerinde yeller esiyor. Mesleğe birlikte başladığımız bir çok kişi dijitale geçişi beceremediği, kabullenemediği, inat ettiği için meslekten koptu. Benim gibi bukalemunlar da önce dijitale sonra videoya adapte olarak hayatına devam ediyor.
Bir çok sektörde, bir çok meslekte bu yaşandı. Örneğin; eskiden metroya ya da tramvaya binmek için gidip kanlı canlı insanlardan jeton alırdık. Her istasyonda 3-4 kişi sadece jeton satmakla görevlendirilmişti. Akbil, İstanbul Kart derken otomatik jeton makineleri geldi ve yüzlerce kişi o işten ya ayrıldı ya da başka yerlere yönlendirildi. Bunun gibi yüzlerce örnek sayabiliriz. Endüstri 4.0 denen yeni dalga daha da beter senaryoları yaşatacak bize. Hatta pandemi ile bu süreç hızlandı da.
Bir taraftan da Bilim Kurgu janrının en önemli enstrümanlarından Yapay Zekanın yükselişine tanık oluyoruz. 90’larda popüler ilk adımlarını Kasparov ile kapışan Deep Blue ile gördüğümüz YZ (Yapay Zeka – Artificial Intelligence – AI) günümüzde almış yürümüş durumda.
Yapay Zeka ve Makine Öğreniminin orta vadede hukuk alanında çok ciddi ilerleme kayıt edeceği sıklıkla dile gelen bir konu. Ya da Yz’ye yazdırılan romanların insan yapısından ayırt edilememesi, Yz’ye çizdirilip yarışmaya gönderilen bir resmin yarışmayı kazanması gibi bir çok örnek mevcut.
Peki tüm bu gelişmelere insan ırkı nasıl karşılık verecek?
Yine kendi alanımdan örnek verecek olursam 10 yıl önce bize zanaatkar sahibi, Photoshop cambazı etiketlerini sağlayan işler şimdi Photoshop’un bizzat kendisi tarafından yaklaşık 10 saniyede yapılıyor. Şu an tek yeteneği photoshop olan bir çok kişi yakın gelecekte işsiz kalacak. Benim en büyük maharetlerimden biri renklere olan hakimiyetimdir. Bir fotoğrafta ya da videoda eksik/fazla olan rengi sıradan bir göze göre çok daha hassas bir şekilde algılayıp bunu hangi müdahale ile standartlara çekeceğimi bilirim. Mesleğimde başarılı olmamdaki en büyük sebeplerdendir ama şimdi yaklaşık 500 dolarlık bir cihaz bunu benden çok daha hızlı ve doğru yapabiliyor. Ben şimdi ne yapayım peki, küfredip somurtayım mı?
Yaratıcılık desek onda da YZ bizden fersah fersah ileride. Şu kesin ki YZ’yi nasıl, nerede düzgün kullanacağını bilip işine entegre edenler ayakta kalmaya devam edecek.
YZ’yi en çok kimler baştacı edecek söyleyeyim mi size? Oteline satın almak istediği tabloya verilen fiyatı çok bulup sanatçıyı ayağına çağırarak “Boyanın kilosu kaç lira da sen bu fiyatı çekiyorsun?” diyen hadsiz otel sahipleri baştacı edecek. Yaptıracağı işte kaliteyi, sanatçının tecrübesini, birikimini değil de daha az vereceği 3-5 kuruşu gözeten piyasa oyuncuları baştacı edecek. Sen bize şimdi güzel fiyat ver biz sana çok iş getiriceğiz diye insanları kandıran terbiyesizler baştacı edecek.
O yüzden değerli sanatçı dostlarım sizler profil fotoğrafını yz ile çizilmiş resimlerle değiştirenlere değil de merdiven altı fiyatlara düşüp sanatını, zanaatini rezil eden meslektaşlarımıza kızın. Bu fiyatlara tav olup kaliteyi önemsemeyen iş verenlere kızın.
Belki bana kızdınız bilmiyorum ama tekrar söylüyorum; bir sanatçının süzgecinden geçmiş, mahir ellerinden çıkmış, yaratım sürecinin sancılarını biten eserin huzuru ile iyileştiren bir eserin yerini hiçbir otomasyon işi tutamaz, tutmayacak.
Fakat tarihin her zaman yazdığı gibi gelişime direnen değil onunla uzlaşanlar ayakta kalacak.